نقش آموزش و پرورش در تقویت فرهنگ صحیح مصرف

چکیده

فرهنگ صحیح مصرف، مساله ای چندبعدی است که مهم ترین ابعاد آن فرهنگی، ساختاری، اقتصادی، آموزشی و عملکردی در تناسب و ارتباط مستقیم با ارکان پنجگانه ی مدیران و معلمان، برنامه ریزی ها و کتب درسی، تعامل نهادهای متولی جامعه پذیری، اصول فکری-اخلاقی و رفتاری قرار می گیرد و مستلزم مدیریت توانمند و داشتن برنامه ریزی های خلاقانه ی متناسب با امکانات و فرهنگ های قومی و محلی، همسویی رسانه ملی با آموزه های واقع گرایانه ی خانواده ها به صورت عملگرا می باشد.

آموزش و پرورش به عنوان یکی از متولیان قدرتمند و گسترده می تواند با ایجاد اصلاحات و تغییراتی در ابعاد مختلف خود، الگوی مصرف صحیح را تقویت، ترویج، آموزش، تعمیق و تفهیم نماید. در این راستا اندیشه و رفتار مدیران و معلمان، اجرای اصول مصرف بهینه، تشویق دانش آموزان، کاهش نشریات،کتب و پایه های غیرضروری یا واگذاری آنها حائز اهمیت بسیارند.

مقدمه

امروزه در اکثر جوامع صحبت از مصرف بی رویه[2] انرژی و نگرانیهای ناشی از کمبود آن مطرح است. بدون امنیت زیست محیطی، امنیت ملی وجود نخواهد داشت و برای هماهنگی و بقا در طبیعت باید از قوانین آن پیروی کرده و در شیوه های زندگی تغییراتی[3] به وجود آورد و در واقع تغییر الگوی مصرف[4]،روی آوردن به درست مصرف کردن منابع و مقابله با تخریب محیط زیست و امکانات و منابع موجود به شمار می آید.

اصلاح الگوی مصرف یک رسالت ملی است.وقتی افراد اصلاح الگوی مصرف را در جامعه رعایت کنند درست مصرف کردن را می آموزند بنابراین می توانند از منابع، استفاده مستمر داشته باشند.

سال 88 توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی سال اصلاح الگوی مصرف[5] نام نهاده شد.آنچه را که رهبر معظم به عنوان ریخت وپاش[6] مطرح کردند در کل جامعه و دوایر دولتی و غیر دولتی اتفاق می افتد و یکی از نهادهای بزرگ دخیل درین امر آموزش و پرورش می باشد که با درک صحیح از مصرف و چگونگی اصلاح الگوی مصرف می تواند در همه ابعاد جامعه تاثیرگزار باشد و نقش مدیران، معلمان و دانش آموزان[7] در فرهنگ ما به عنوان پرچمدار اصلاح الگوی مصرف بسیار قابل تامل است.

اصلاح الگوی مصرف نیازمند بازنگری[8] است زیرا بخشی از خرجهایی که توسط آموزش و پرورش انجام می شود نیاز واقعی نیست یا می توان برای آن جایگزین مناسب تری یافت.

نهادهای متولی جامعه پذیری[9] عبارت انداز رسانه ها و نشریات[10]، آموزش و پرورش، خانواده، گروه های شغلی و دوستی و تفریحی و مهارتی. هر کدام به نوبه و سهم خود در جریان جامعه پذیری، تولید و انتقال و اشاعه ی فرهنگ[11] (از جمله مصرف) تاثیر و دخالت دارند. در این میان نقش آموزش و پرورش بسیار مهم و کلیدی است. زیرا فرزندان در سه مقطع، نصف روز، چهره به چهره، در اختیار این نهادند. به عبارتی دیگر اگر فرهنگ صحیح مصرف در آموزش و پرورش و مسئولین و برنامه های آن نهادینه شود قطعاً می تواند بسیار موثر بر تقویت فرهنگ صحیح مصرف در کل جامعه نقش آفرینی نماید.