بررسی قتل ناشی از اشتباه در حقوق کیفری ایران

تعداد صفحات : 40 صفحه

در مورد بحث قتل ناشی از اشتباه در هویت مجنی علیه و اینکه چنین قتلی، عمد یا شبه عمد یا خطا می باشد باید به یک نکته مهم توجه داشت و آن هم این است که قسمت اعظمی از قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران، از احکام شریعت اسلام و مذهب شیعی اثنی عشری منبعث شده است. لذا مشاهده می شود که بخش های حدود، قصاص، دیات و حتی موادی از تعزیرات (مثل ماده 630 ق.م.ا) مستقیماً از کتب فقهی ترجمه شده و به صورت قانون در آمده است. بنابراین در حال حاضر در مورد اینکه قتل ناشی از اشتباه در هویت چه نوع قتلی محسوب می شود، باید به کتب فقهی و فتاوای معتبر فقهای عظام توجه نمود، هم چنانکه این موضوع در اصل 197 قانون اساسی و ماده 214 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378 مذکور است. همانطور که مشاهده شد، دو مرجع تقلید و فقیه خبره و برجسته، قتل ناشی از اشتباه در هویت را عمد ندانسته اند. بنابراین این نوع قتل از لحاظ فقهی عمد محسوب نمی شود، هر چند که در ایم مورد نظرات مخالفی نیز وجود دارد. باید توجه داشت که عمدی ندانستن قتل ناشی از اشتباه در هویت از لحاظ حقوقی نیز توجیه پذیر است، چرا که این برداشت با اصل «تفسیر به نفع متهم» و همچنین «تفسیر مضیق قوانین جزایی» بیشتر سازگار است. خصوصاً اینکه اگر این نوع قتل زا عمد بدانیم، اصالتاً مجازات قصاص (اعدام) در انتظار قاتل خواهد بود و پر واضح است که اعدام شدیدترین کیفر می باشد که جان یک انسان را که بالاترین موهبت الهی است از او می گیرد.

فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

مفهوم قتل ناشی از اشتباه

بخش اول: قتل ناشی از اشتباه در هدف

تعریف قتل ناشی از اشتباه در هدف

مبحث اول: گروهی که معتقدند محقوق الدم یا مهدورالدم بودن هدف نخستین قاتل در تحقق قتل ناشی از اشتباه در هدف موثر است

مبحث دوم: گروهی که معتقدند محقون الدم یا مهدورالدم بودن هدف نخستین قاتل در تحقق قتل ناشی از اشتباه در هدف موثر نیست

مبحث سوم:گروهی که در مورد نقش محقون الدم یا مهدورالدم بودن هدف نخستین قاتل در تحقق قتل ناشی از اشتباه در هدف، قائل به تفکیک شده اند

گفتار دوم: آیا قتل ناشی از اشتباه در هدف،عمد می باشد یا شبه عمد یا خطای محض؟

مبحث اول: نظر دیوان کشور فرانسه در مورد قتل ناشی از اشتباه در هدف

مبحث دوم: نظر دیوان عالی کشور ایران قبل از انقلاب اسلامی در مورد قتل ناشی از اشتباه در هدف

مبحث سوم: قتل ناشی از اشتباه در هدف در رویه قضایی بعد از انقلاب اسلامی در ایران

گفتار سوم: آیا قتل مذکور در ماده 296 ق.م.ا خطای محض است یا در حکم خطای محض؟

گفتار چهارم: آیا عمل متکب {قاتل} در ماده 296 ق.م.ا منحصر به تیر اندازی است؟

گفتار پنجم:آیا ماده 296 ق.م.ا بجا و کار آمد است؟

بخش دوم: قتل ناشی از اشتباه در هویت

تعریف قتل ناشی از اشتباه در هویت

گفتار اول: آیا قتل ناشی از اشتباه در هویت، عمد محسوب می شود یا شبه عمد یا خطای محض؟

مبحث اول: طرفداران نظریه ی عمدی بودن قتل ناشی از اشتباه در هویت

مبحث دوم: طرفداران نظریه غیر عمدی بودن قتل ناشی از اشتباه در هویت

تحلیل نهایی مباحث و جمع بندی کلی

نتیجه گیری

منابع و مآخذ